Bu eser, Arap-İslam medeniyetinde “entelektüel” kavramının anlamını ve bu kavramın kültürel bağlamdaki yerini yeniden inşa etmeyi amaçlayan kapsamlı bir çalışmadır. Cabiri, Arap-İslam kültüründe entelektüellerin kimler olduğuna dair net bir sınır belirlemek için, Avrupa düşüncesinde köken bulan “entelektüel” kavramının Arap-İslam dünyasında nasıl şekillendiğini, kültürel geçiş sürecini, etimolojik ve filolojik yapısını inceleyerek ele alır. Eserin geniş ilk bölümünde, “entelektüel” kavramının doğuşu, tarihsel evrimi ve bu kavramın Arap-İslam medeniyetindeki karşılığı detaylı bir şekilde tartışılmaktadır.
Kitabın merkezi temalarından biri, kültürel naklin nasıl gerçekleştiği ve entelektüel bir kavramın farklı bir kültürel bağlamda nasıl yerleşik hale geldiğidir. Cabiri, bu kavramın Arap-İslam dünyasına aktarılması sürecini ele alırken, özellikle Batı’nın modern düşünce anlayışındaki entelektüel geleneklerin Arap-İslam kültürüne nasıl entegre edildiğini ortaya koymaktadır. Buradan hareketle, yazar, “entelektüel” kavramının Arap-İslam kültüründe sadece bir terim olarak değil, aynı zamanda kültürel, toplumsal ve siyasal bir fenomen olarak nasıl evrildiğini tartışır.
Kitapta yer alan ikinci bölümde ise, Arap-İslam dünyasında entelektüellerin toplumsal rolleri, iktidar ve siyasetle olan ilişkileri derinlemesine incelenir. Bu bölümde, Cabiri’nin seçtiği iki örnek—İbn Hanbel mihnesi ve İbn Rüsd nekbesi—ile, entelektüellerin yalnızca düşünsel değil, aynı zamanda toplumsal ve siyasal bağlamlarda da nasıl etkili oldukları ele alınmaktadır. Bu örnekler, entelektüel çatışmaların ve medeniyetler arası ideolojik mücadelelerin izlerini sürerken, aynı zamanda entelektüellerin medeniyetin yapısındaki rolünü sorgulamaya yöneltmektedir.
Bu eser, yalnızca tarihsel bir inceleme değil, aynı zamanda çağdaş düşüncenin Arap-İslam kültüründeki yeri ve kültürel naklin nasıl işlediğine dair pratik bir yöntem önerisidir. Kitap, entelektüel düşüncenin hem Batı’dan hem de Doğu’dan gelen etkileri nasıl harmanladığını göstermeye çalışırken, günümüz entelektüel dünyasında Arap-İslam kültürüne dair yeni bir anlayış geliştirmeye yönelik önemli bir adım atmaktadır.
Geri